Η βασική αρχή που πρέπει να σηματοδοτεί την πολιτική του Δήμου στο θέμα της διαχείρισης του νερού είναι ότι η πρόσβαση στο καθαρό νερό είναι βασικό δικαίωμα για όλους τους πολίτες. Γι’ αυτό και δεν μπορεί να είναι εμπορεύσιμο αγαθό, που η τιμή και η διαθεσιμότητά του θα καθορίζεται από τις δυνάμεις της αγοράς. Αντίθετα, σαν κοινό αγαθό, πρέπει να είναι προσιτό από όλους τους πολίτες με το ελάχιστο κόστος που θα καθορίζεται από τη λογική της στοιχειώδους ανταποδοτικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν πρέπει με τις ενέργειες μας να αντισταθούμε σε κάθε απόπειρα ιδιωτικοποίησης του νερού, ακόμα και στις συμπράξεις του Δήμου με ιδιώτες, και ο καλύτερος τρόπος είναι να διασφαλίσουμε στους δημότες επάρκεια και ποιότητα.
Πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους μας ότι το νερό δεν είναι αναγκαίο μόνο για τις στενά οριζόμενες ανθρώπινες δραστηριότητες, αλλά και για την αυτορρύθμιση ολόκληρου του οικοσυστήματος, τα ποικίλα μικροκλίματα που συναντώνται στην Ικαρία και την επιβίωση της χλωρίδας και της πανίδας του νησιού. Αν τα βουνά ήταν σε καλή κατάσταση και διατηρούσαν τη βλάστησή τους, δε θα χρειαζόταν να ξοδεύουμε τεράστια ποσά για γεωτρήσεις και φράγματα, διότι το δάσος αποτελεί φυσικό «μαγνήτη» της βροχής, είναι το καλύτερο φίλτρο, ενώ λειτουργεί πολλαπλά και ως φράγμα. Βασικό μέλημα του Δήμου πρέπει να είναι η διατήρηση και ο εμπλουτισμός του υδάτινου δυναμικού, ο σχεδιασμός για μία σωστή διαχείριση και αξιοποίηση των υδάτινων πόρων. Η Ικαρία είναι νησί σχετικά πλούσιο σε υδάτινο δυναμικό, αφού έχει σύμφωνα με το μητρώο του Δήμου, 85 σημαντικές πηγές, 23 γεωτρήσεις, 3 φρεάτια και 1 μονάδα επεξεργασίας νερού (διυλιστήριο) για ύδρευση, καθώς και 290 πηγές για άρδευση.
Υφιστάμενη κατάσταση.
Αποτιμώντας την εμπειρία του 2016 διαπιστώνουμε ότι η ποιότητα του νερού που έρχεται στις βρύσες των νοικοκυριών είναι πολλές φορές αμφιβόλου ποιότητας και μη σύμφωνη με τους Κανονισμούς «Περί ποιότητας νερού ανθρώπινης κατανάλωσης». Αυτό ήταν καταρχάς αντιληπτό από το θολό χρώμα του νερού στο ποτήρι μας ή τη βαριά μυρωδιά του, κατά καιρούς και περιοχές, και επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια από τις χημικές και μικροβιολογικές αναλύσεις του ΓΧΚ, οι οποίες έδειξαν ότι το νερό πολλών σημείων υδροληψίας είναι επιβαρυμένο με πολύ ψηλές συγκεντρώσεις σιδήρου (μέχρι και οκταπλάσιες), μαγγανίου (μέχρι και πενταπλάσιες) καθώς και με την ύπαρξη κολοβακτηριοειδών, e-coli, και εντερόκοκκων Το δεύτερο θέμα που αντιμετωπίσαμε κατά την καλοκαιρινή περίοδο ήταν η έλλειψη νερού με τις συχνές διακοπές υδροδότησης ακόμα και για μέρες. Αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στο σχεδιασμό της διαχείρισης του νερού από τις ως τώρα δημοτικές αρχές, και έχει να κάνει με την κατά κύριο λόγο υδροδότηση του Δήμου από το φράγμα Πεζιού, και από τις γεωτρήσεις σε όλη την επικράτεια του Δήμου. Έτσι σε συνδυασμό με τη λειψυδρία που υπήρξε την περίοδο 2015-2016, και την εγκατάλειψη των φυσικών δημοτικών πηγών-μαστεύσεων που αποτέλεσαν τις προηγούμενες δεκαετίες τους τροφοδότες νερού του Δήμου, μας έφεραν στην σημερινή κακή κατάσταση. Αυτή η κατάσταση οδήγησε τους δημότες να καταναλώσουν χιλιάδες λίτρα εμφιαλωμένων νερών καθώς και να αγοράσουν μεγάλες ποσότητες νερού από ιδιώτες βυτιοφορείς. Συνέβη δηλαδή μία έμμεση ιδιωτικοποίηση του νερού.
Επιμένοντας ότι η βασικότερη παροχή ενός Δήμου προς τους δημότες του δεν είναι άλλη από την πηγή της ζωής, το νερό, γνωρίζοντας όλα αυτά τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε ως δημότες, τα οποία αφορούσαν είτε στην έλλειψη είτε στην ποιότητα του πόσιμου νερού, και κατανοώντας ότι η προστασία του νερού είναι προτιμότερη από την επεξεργασία του, νιώθουμε την ευθύνη και την υποχρέωση να προτείνουμε προς το Δ.Σ. μια δέσμη μέτρων που στοχεύουν στη βελτίωση της κατάστασης και την προστασία της δημόσιας υγείας.
Αυτά συνοψίζονται στα εξής:
Μέτρα που αφορούν στην ποιότητα και στην επάρκεια
Άμεσα-βραχυπρόθεσμα
*Συστηματικός, τακτικός (κάθε τρίμηνο) έλεγχος του πόσιμου νερού (μικροβιολογική και χημική ανάλυση) από το Γενικό Χημείο του Κράτους, παράρτημα Σάμου όλων των σημείων υδροληψίας του δικτύου. Να προχωρήσει ο Δήμος στην σύναψη σύμβασης με το Γ.Χ.Κ.
* Συνεχής ενημέρωση των πολιτών για την ποιότητα του πόσιμου νερού με την δημοσιοποίηση των χημικών και μικροβιολογικών αναλύσεων. Αρχή μας είναι ότι ο καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει τι πίνει και να παίρνει τα ανάλογα μέτρα προστατεύοντας την υγεία του.
* Επισκευή και καθαρισμός των μαστεύσεων και των δεξαμενών με παράλληλη καταγραφή των προβλημάτων.
* Τοποθέτηση και συνεχής λειτουργία φίλτρων παρακράτησης μαγγανίου και σιδήρου σε όλες τις γεωτρήσεις αλλά και στο διυλιστήριο που ανιχνεύονται τιμές πολύ πάνω από τα ανεκτά όρια .
* Επισκευή του συστήματος παροχέτευσης νερού στα φράγματα Πεζιού και Κουνιάδων.
* Κατασκευή δημοτικών βρυσών στις πλατείες ή κεντρικά σημεία των χωριών, οι οποίες θα υδροδοτούνται με μη χλωριωμένο νερό από πηγές, έτσι ώστε να έχουν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του νησιού τη δυνατότητα να απολαμβάνουν το νερό των πηγών ως καθαρό αγαθό, χωρίς καμία υποβάθμιση.
*Προγραμματισμός δημιουργίας ζωνών προστασίας (δενδροφυτεύσεις, απαγόρευση ρυπογόνων δραστηριοτήτων) γύρω από τις υπάρχουσες πηγές (μαστεύσεις), υδροδότησης του νησιού, για την αποφυγή της ρύπανσης και της μόλυνσης του νερού (κοπριές ζώων, φυτοφάρμακα, νιτρικά κ.ά.). Ειδικά, περίφραξη των ορεινών πηγών στα όρια των λεκανών απορροής, ώστε να μην επηρεάζονται τα νερά τους από τα περιττώματα των ζώων, που είναι υπεύθυνα για την μόλυνση τους με κολοβακτηρίδια (Ε-coli) και στρεπτόκοκκους (enterococci).Τα συγκεκριμένα βακτήρια αναπτύσσονται στο παχύ έντερο των θηλαστικών.
*Πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού με ανάλογο πτυχίο στο ταχυδιυλιστήριο Ραχών, που θα έχει την ευθύνη της λειτουργίας του, όπως προβλέπεται από την επιστήμη και τους κανονισμούς.
Για να υλοποιηθεί αυτό, απαιτείται να προχωρήσει ο Δήμος άμεσα στην τροποποίηση του Ο.Ε.Υ. ώστε να προβλεφθεί η οργανική θέση εργασίας.
*Τήρηση ημερολογίου με τα καθημερινά αποτελέσματα των μετρήσεων που γίνονται από τον υπεύθυνο του διυλιστηρίου και των μετρήσεων που γίνονται από επίσημο πιστοποιημένο χημείο, ούτως ώστε να είναι εφικτή η σύγκριση και επιβεβαίωση της αξιοπιστίας των πρώτων μετρήσεων.
*Επανεξέταση της τιμολόγησης του νερού με ένα ενιαίο δικαιότερο σύστημα για όλες τις δημοτικές ενότητες. Έτσι θα βοηθηθεί και η δημιουργία συνείδησης ορθολογικότερης διαχείρισης των υδάτινων πόρων.
*Ενθάρρυνση και υποστήριξη του Δήμου σε πρωτοβουλίες Συλλόγων χωριών για την αξιοποίηση πηγών νερού.
Μεσοπρόθεσμα
* Επανέλεγχος του δικτύου και της καταλληλότητας των αγωγών ύδρευσης.
*Ανακατασκευή-Επαναξιοποίηση όλων των πηγών (μαστεύσεων) που αποτέλεσαν για χρόνια τις τροφοδότες –νερομάνες του Δήμου. Φέτος έγινε σαφές ότι το φράγμα-διυλιστήριο και οι γεωτρήσεις από μόνες τους δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες και συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες υδροδότησης του Δήμου μας.
* Προστασία της χωρητικότητας του φράγματος Πεζιού Ραχών από τον ορατό κίνδυνο του μπαζώματος του με φερτές ύλες. Ο Δήμος πρέπει να σχεδιάσει την κατασκευή ανασχετικών προφραγμάτων στους χείμαρρους που καταλήγουν σε αυτό, και σε άλλα σημεία υδροληψίας που απαιτείται.
* Προστασία του νερού των φραγμάτων Πεζίου και Κουνιάδων από μολύνσεις που οφείλονται στη ελεύθερη βόσκηση αλλά και στα νεκρά αιγοπρόβατα, με την περίφραξη της λεκάνης απορροής τους και την απαγόρευση της χρήσης χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων γύρω από αυτά.
* Εφαρμογή προγραμμάτων αναβλάστησης του ορεινού όγκου του νησιού για την αύξηση των βροχοπτώσεων και της συγκράτησης του νερού της βροχής από το έδαφος και τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.
* Προγραμματισμός κατασκευής μικρών φραγμάτων σε ρέματα και χείμαρρους ( υπάρχουν μελέτες για αρκετά), που θα καθυστερούν τη ροή του νερού και θα ενισχύουν τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, και τα μεγαλύτερα θα χρησιμοποιούνται για άρδευση.
* Κατασκευή δικτύου άρδευσης από το φράγμα Κουνιάδων με παράλληλο καθαρισμό του (ξεμπάζωμα) και στεγανοποίησή του.
Άμεσος στόχος του Δήμου πρέπει να είναι, οι κάτοικοι και επισκέπτες του νησιού να έχουν αδιάκοπη πρόσβαση σε νερό κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση, σύμφωνα με τη νομοθεσία, και σε επάρκεια όλες τις εποχές του χρόνου, με απώτερο στόχο την παροχή σε αυτούς καθαρού ποιοτικού μη χλωριωμένου νερού.
Ικαρία, 21-2-2017
Αυτόνομη Συσπείρωση Πολιτών Ικαρίας
Πίνγκμπακ: Η ΑΣΠΙ σχετικά με την ποιότητα του πόσιμου νερού και τις αναλύσεις δειγμάτων νερών – ΙΚΑΡΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ